بررسی گناهان نوروز در آیات و روایات
آزار و اذیت دیگرانیکی از اخلاق رذیله که در اسلام از آن به شدت نهی کرده است آزار رساندن به دیگران است، به ویژه
نوروز با همه خوبی هایش آفتهایی نیز دارد. در طول این روزها برخی دچار خطاهایی می شوند و گاهی خط قرمزهای شرعی را می شکنند و از حد شرعی تجاوز می کنند، در حالی که قرآن می فرماید:
1. آزار و اذیت دیگران
یکی از اخلاق رذیله که در اسلام از آن به شدت نهی کرده است آزار رساندن به دیگران است، به ویژه اگر طرف مسلمان و مؤمن به خدا باشد. قرآن در این زمینه می فرماید: وَ الَّذینَ یُؤْذُونَ الْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ بِغَیْرِ مَا اکْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتاناً وَ إِثْماً مُبیناً؛ و آنان که مردان و زنان باایمان را به خاطر کارى که انجام ندادهاند آزار مىدهند؛ بار بهتان و گناه آشکارى را به دوش کشیدهاند. (3)
روایات زیادی نیز وجود دارد:
در ارشاد القلوب باب هجدهم - سفارشهاى لقمان به پسرش آمده است: نبى اکرم صلّى اللَّه علیه و اله فرموده: اگر هر کسى مؤمنى را آزار دهد اگر چه بواسطهى یک جمله سخن باشد روز قیامت محشور مىشود در حالتى که در پیشانى او نوشته شده ناامید از رحمت خداست و او مانند کسى است که کعبه و بیت المقدس را خراب کرده و ده هزار فرشته را کشته است. رفاعة بن اعین گفته است که امام صادق علیه السّلام به من فرمود: آیا خبر دهم ترا از کسانى که روز قیامت عذابشان از همه سختتر است عرض کردم بلى آقاى من مرا خبر ده! فرمود: سختترین مردم از حیث عذاب روز قیامت کسى است که ستمگرى را به ضرر و زیان مؤمنى کمک کند اگر چه به یک کلمه حرف باشد.(4)
از آن طرف کسی که از انجام این گناه خودداری کند دارای اجری بس بزرگ است: شیخ صدوق در مجلس سى و هفتم کتاب امالى از امام دهم على بن محمد علیه السّلام در مصاحبه موسى با خداى عز و جل می نویسد: موسى [عرضه داشت:] معبودا ... پاداش کسى که آزار خود را از مردم باز دارد و به آنها خوبى کند چیست؟
ج- دوزخ روز قیامت به او فریاد زند که به تو راهى ندارم. (5)
امیر المؤمنین علیه السّلام فرمود: صداقت از امانت بحساب مىآید دروغ خیانت مىباشد، ادب آدمى را سربلند مىکند، دور اندیشى از تیز هوشى است، اسراف آدمى را هلاک مىکند و میانه روى ثروت مىآورد
2. آسیب رسانده به طبیعت
امام على(علیه السلام) فرمود: ... آنچه باعث افزایش در عمر شود، آزار نکردن و احترام سالمندان است، و صله رحم و دورى از بریدن درختان تر؛ مگر در حال ضرورت و کامل وضو گرفتن و حفظ تندرستى. (6)
3. اسراف کردن
در پذیرایی ها و مهمانی های نوروزی مواد غذایی دور ریخته می شود که این خلاف تعالیم اسلام است. در قرآن به صراحت آمده است: یا بَنی آدَمَ خُذُوا زینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ وَ کُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفینَ؛ اى فرزندان آدم! زینت خود را به هنگام رفتن به مسجد، با خود بردارید! و (از نعمتهاى الهى) بخورید و بیاشامید، ولى اسراف نکنید که خداوند مسرفان را دوست نمىدارد.(7)
إِنَّ الْمُبَذِّرینَ کانُوا إِخْوانَ الشَّیاطینِ وَ کانَ الشَّیْطانُ لِرَبِّهِ کَفُوراً ؛ چرا که تبذیرکنندگان، برادران شیاطینند؛ و شیطان در برابر پروردگارش، بسیار ناسپاس بود! (8) احادیث در این مورد فراوان است از جمله:
ابن نباته گوید: امیر المؤمنین علیه السّلام فرمود: صداقت از امانت بحساب مىآید دروغ خیانت مىباشد، ادب آدمى را سربلند مىکند، دور اندیشى از تیز هوشى است، اسراف آدمى را هلاک مىکند و میانه روى ثروت مىآورد.(9)
امام صادق علیه السّلام فرمودند: همانا خداوند میانهروى را دوست داشته و از اسراف بدش مىآید؛ حتى دور انداختن هسته خرما (اگر به درد بخورد) و باقیمانده آب نوشیدنى. (10)
4. شادی های غیر مجاز مانند شرکت در مجالس لهو و لعب
شادی و شاد کردن دیگران خوب است به شرطی که خلاف موازین شرعی نباشد و نیز آسایش اطرفیان به خطر نیفتد که در این صورت باید از آن اجتناب کرد. شادی اگر همراه گناه باشد هر چند در لحظه گناه لذتی دارد اما این لذت آنی و زودگذر است اما اثرات روحی و روانی جبران ناپذیری را با خود دارد. هم در این دنیا و هم در آن دنیا انسان را از لذت بردن از خوشی های ابدی محروم خواهد کرد. اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَیاةُ الدُّنْیا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زینَةٌ وَ تَفاخُرٌ بَیْنَکُمْ …وَ مَا الْحَیاةُ الدُّنْیا إِلاَّ مَتاعُ الْغُرُورِ.
خدا در قرآن می فرماید: بدانید زندگى دنیا تنها بازى و سرگرمى و تجمّل پرستى و فخرفروشى در میان شما و افزون طلبى در اموال و فرزندان است، همانند بارانى که محصولش کشاورزان را در شگفتى فرو مىبرد، سپس خشک مىشود به گونهاى که آن را زردرنگ مىبینى؛ سپس تبدیل به کاه مىشود! و در آخرت، عذاب شدید است یا مغفرت و رضاى الهى؛ و (به هر حال) زندگى دنیا چیزى جز متاع فریب نیست! (11)
در اندرزهاى لقمان به پسرش آمده است: موعظه را گوش دار و به آن عمل نما... و به آوازهاى لهو و لعب گوش فرا مده، که آخرت را از یاد تو مىبرد.(12)
عن الرّضا علیه السّلام: اجعلوا لانفسکم حظّا من الدّنیا... و استعینوا بذلک على امور الدّنیا؛ حضرت رضا علیه السّلام فرموده است: از لذایذ دنیوى نصیبى براى کامیابى خویش قرار دهید و تمنیات دل را از راههاى مشروع برآورید، مراقبت کنید در این کار به مردانگى و شرافتتان آسیب نرسد و دچار اسراف و تندروى نشوید. تفریح و سرگرمی هاى لذتبخش شما را در اداره زندگى یارى می کند و با کمک آن بهتر به امور دنیاى خویش موفق خواهید شد.(13)
منبع سایت تبیان
